قانون (kanun) یکی از قدیمیترین سازهای ایرانی است اما در کشورهای همسایه نیز سالهاست که نواخته میشود. اختراع آن را به افلاطون نسبت میدهند و در بعضی منابع به فارابی و یا خراسان اشاره شده است. فارابی این ساز را هزار سال پیش، به صورت 45 سیمی اختراع و در کتاب خود «الموسیقی الکبیر» بیان کردهاست. این ساز دارای یک جعبه چوبی به شکل ذوزنقه است و به وسیله دو انگشت سبابه و دومضراب نواخته میشود.
سطح فوقانی قانون از پوششی چوبی، به شکل ذوزنقه تشکیل شده که سمت راست نوازنده، بخشی باریک آزاد است که به پنج خانه چهار گوش تقسیم شده، روی آن پوست میکشند.
در بعضی سازها چهار تکه جداگانه یا یک تکه، روی پوست خرک نصب میشود که به پنج پایه در زیر پوست تکیه میکند. در طرف چپ نوازنده 26 گوشی سه تایی بهطور عمودی، و 156 کلید تغییر دهنده کوچک مسی، یا از فلزی دیگر، قرار دارند به این ترتیب، بر روی هر سه سیم هم صدا، 16 کلید، در محلی که سیمها به گوشیها میرسند، مورد استفاده قرار میگیرد. با استفاده از این کلیدها صدای ساز در هر سه سیم جداگانه، اندکی به دلخواه زیر و بم میشود، اما تنظیم کوک از طریق گوشیها صورت میگیرد. هر گاه نوازنده بخواهد در مقامی دیگر بنوازد، با دست چپ کلیدها را بالا یا پایین میبرد و در همین حال با دست راست روی سیمها مینوازد.
اجزای تشکیل دهنده ساز قانون
جعبه ذوزنقه شکل چوبی
پرده گردان
شیطانک
محل گره سیمها
سیمها
گوشی
خرک
پایه خرک
شبکههای صوتی
صفحه رو
صفحه زیر
ضلع کوچک
ضلع بزرگ
پوست
حلقههای مضراب
مضراب
کلید کوک
“تمامی محتوا مندرج در سایت متعلق به رسانه ریتم آهنگ می باشد و هرگونه کپی برداری با ذکر منبع بلامانع است.”