• صفحه نخست
• نت ها و ترتیب آنها

در موسیقی برای مشخص کردن ارتفاع صداهای مختلف از هفت نت اصلی استفاده می شود که از بم به زیر عبارتند از:

این نوع اسم گذاری به فارسی است که به آن هجایی می گویند و این اسم گذاری هجایی به زبان فارسی برگرفته شده ازاسم گذاری هجایی به زبان انگلیسی است :

• هجایی → Do – Re – Mi – Fa – Sol – La – Si
• الفبایی → C – D – E – F – G – A – B

ارتفاع - اکتاو

اگر از هر یک از نت ها شروع کنیم و نت ها را به ترتیب بشماریم در نت هشتم به نت هم نام آن می رسیم در زبان یونانی واژه اکتاو به معنی هشتم است. به همین دلیل هم به فاصه میان این دو نت هم نام اکتاو می گویند:
از چپ به راست بخوانید
سل . فا . می . ر . دو . سی . لا . سل
در اصطلاح می گویند نت تکرار شده دوم (که در مثال بالا سل سمت راست می باشد) یک اکتاو زیرتر از نت اول (که در مثال بالا سل سمت چپ می باشد) است.
به همین ترتیب اگر از نتی هشت نت به سوی بم بشماریم در نت هشتم به نت هم نام آن می رسیم اما این نت یک اکتاو بم تر از نت اصلی ما خواهد بود.
از نظر فیزیکی نیز اگر بسامد نتی دوبرابر شود صدای آن نت یک اکتاو زیرتر می شود و در واقع نت به دست آمده هم نام نت اول خواهد بود. به مثال زیر توجه کنید: (فرکانس نت لا 440 هرتز است).
hz 440 = لا
(880=2×440)
880 = لا
و می توان نتیجه گرفت که اگر بسامد نتی نصف شود نت جدید یک اکتاو بم تر و هم نام نت اولی است. به مثال توجه کنید:
hz 440 = لا
(220=2÷440)
hz 220 = لا
به دلایل فیزیکی میان صدای دو نت که بسامد آن ها نسبت به هم نصف باشد و یا دوبرابر باشد شباهت عجیبی برقرار است مانند پدر و پسری که رفتار و چهره آنها به هم نزدیک است. به همین دلیل است چنین نت هایی در موسیقی هم نام هستند.

شیوه نام گذاری اکتاو

وقتی ما از نتی نام می بریم در بعضی مواقع برای ما اهمیت زیادی ندارد که این نت در کدام اکتاو باشد. اما در بعضی مواقع این اهمیت دارد که این نت در کدام اکتاو است و برای همین باید جای دقیق نت را مشخص کرده و در واقع برای هر اکتاو شماره ای تعیین میکنیم:

همانطور که در شکل می بینید از نت دو با یک خط تکمیلی پایین حامل تا نت سی روی خط سوم را اکتاو شماره سوم می گوییم و همین ترتیب اکتاوهای قبلی و بعدی را شناسایی می کنیم. برای حفظ کردن این ها لازم نیست همه گام ها را حفظ کنید اگر اکتاو شماره 3 را به خاطر بسپارید می توانید اکتوهای دیگر را به دست آورید. حال اگر کسی به شما بگوید نت دو اکتاو چهارم شما به راحتی می فهمید منظور او نت دو که بالای خط سوم است می باشد.

ارتفاع - خطوط حامل

همانطور که همه زبان ها خطی برای نوشتار دارند موسیقی هم برای نوشتار خطی مخصوص خود دارد. در خط نوشتار موسیقی به جای حروف از نت ها و به جای خط از خطوطی به نام حامل استفاده می شود. در واقع خطوطی را که نت های موسیقی بر روی آنها قرار می گیرند حامل می گویند. برای نمایش ارتفاع (زیر وبمی) نت ها از پنج خط افقی موازی به نام ((حامل)) استفاده می شود: (خط های حامل را از پایین به بالا می شمارند)

نت ها بر روی این خطوط جا می گیرند برخی بین خطوط و برخی روی خطوط :

هر چقدر موقعیت نتی روی حامل بالاتر باشد صدای آن زیرتر می باشد. نت ها روی حامل به ترتیب از بم به زیر قرار می گیرند مثلا اگر در شکل بالا نت اول از سمت چپ را (ر) بنامیم نت دوم و نت بعد از آن بر طبق ترتیبی که خوانده ایم می بایست نت (می) باشد و همینطور بعد از (می) باید نت سوم (فا) باشد. و به همین ترتیب بقیه نت ها شناسایی می شوند.

ارتفاع - کلید سل و جای نت ها

کلید سل نشانه ای است که در سمت چپ حامل قرار می گیرد و به کمک آن می توانیم جایگاه نت ها را روی حامل پیدا کنیم. در واقع کلید سل جای یک نت را به ما نشان می دهد و به کمک آن می توانیم جای بقیه نت ها را پیدا کنیم.
حتما از اسم کلید پی برده اید که این کلید جای کدام نت را به ما نشان می دهد. بله کلید سل جای نت سل را به ما نشان می دهد و ما بقیه نت ها را نسبت به آن پیدا می کنیم:

همینطور که می بینید کلید سل نتی را که روی خط دوم است را به نام نت سل معرفی می کند و ما می توانیم بقیه نت ها را نسبت به آن به دست بیاوریم. ما کلیدهای متفاوتی در موسیقی داریم و در هر کدام جای نت ها با هم متفاوت است به همین دلیل برای تشخیص اسم نت های روی حامل ضروری است که اول خط از کلید استفاده کنیم. کلید سل رایج ترین کلیدی است که از آن استفاده می شود.
اکنون لازم است جای نت ها را روی حامل کلید سل حفظ کنیم. بهترین روش برای این کار این است که یک دفتر نت تهیه کنید و به صورت نامرتب نت ها را روی خط ها بگذارید البته ابتدا باید کلید سل را اول خط ها بگذارید. ابتدا این کار خیلی کند پیش می رود و باید تک تک نت ها را بشمارید اما کم کم سرعت شما زیاد شده و دیگر بدون آن که تک تک نت ها را بشمارید جای آنها را حفظ می شوید و هر چقدر بیشتر تمرین کنید سرعت شما در تشخیص نت ها بیشتر می شود. انجام این تمرین برای برای درک بهتر ادامه تئوری موسیقی به طور مستمر بسیار لازم است. برای این تمرین می توانید از هر کتاب نتی استفاده کنید و سعی کنید نت های روی آن را بخوانید.

ارتفاع – تعریف پهنه صوتی

هر یک از سازهای موسیقی و یا هر یک از صداهای انسانی توانایی اجرای همه نت های موسیقی را ندارند. هر کدام توانایی اجرای محدودی از نت ها را دارند و در واقع فاصله میان بم‌ترین و زیرترین نتی را که یک ساز یا یک خواننده قادر به اجرای آن است پهنه صوتی آن ساز یا آن خواننده می گویند.

“تمامی محتوا مندرج در سایت متعلق به رسانه ریتم آهنگ می باشد و هرگونه کپی برداری با ذکر منبع بلامانع است.”