• صفحه نخست
• واقعیت هایی درباره نقاشی موج عظیم كاناگاوا اثر هوكوسايی

واقعیت هایی درباره نقاشی موج عظیم كاناگاوا اثر هوكوسايی
نقاشی «آن سوی موج در ساحل کاناگاوا» که به «موج بزرگ» نیز مشهور است و گاه به اشتباه به آن نقاشی سونامی می‌گویند، به عنوان یکی از بحث‌برانگیزترین و معروفترین نقاشی‌ های جهان شناخته می‌شود. این اثر اولین «اوکی یوئه» از مجموعه ۳۶ چشم انداز کوه فوجی هوکوسای ژاپن است و تاکنون هزاران نسخه از آن کپی و فروخته شده است.
«هوکوسای» این مجموعه را در بین سال‌های ۱۸۳۰ تا ۱۸۳۳ و با تکنیک چاپ چوب بر روی کاغذ خلق کرد. تمام ۳۶ اثر این مجموعه زوایای مختلفی از کوه فوجی را نمایش می‌دهند که در بعضی از آنها کوه، در پس زمینه قرار گرفته و در گروهی دیگر نقش اصلی را در ترکیب‌بندی ایفا می‌کند. همان طور که در نقاشی موج عظیم کاناگاوا مشاهده می‌کنید، موج بزرگ هلالی شکل عنصر غالب و مسلط بر تصویر است. تصویر دقیقا لحظاتی قبل از فرود آمدن این موج بر روی ۳ قایق ماهیگیری را نشان می‌دهد.

اثر موج عظیم کاناگاوا پر از بازی‌های بصری است. کوه فوجی به قدری کوچک تصویر شده که گویی لحظه‌ای بعد توسط موج عظیم بلیعده می‌شود. اما این موضوع نه تنها از ارزش کوه مقدس کم نمی‌کند، بلکه هوکوسای به روش‌های دیگری آن را برجسته و پر اهمیت جلوه می‌دهد.
قطرات آبی که از این موج بزرگ پرتاب شده اند، یادآور بارش دانه‌های درشت برف بر کوه‌اند. در این میان نوک موج نیز به سمت قله کوه اشاره دارد. امواج دریا و قایق‌ها درست در زیر کوه فوجی تصویر شده‌اند، گویی همه عوامل و عناصر تصویر دست به دست هم داده‌اند تا با ترکیب و چیدمانی حلزونی که به کوه می‌رسد آن را همچون قاب احاطه کنند و به نوعی بر اهمیت آن تاکید ورزند.
دو امضا در قسمت بالای سمت چپ این نقاشی وجود دارد. یک مستطیل که داخل آن هوکوسای اسم اثر را نوشته و در بیرون آن نیز خود را با این جمله معرفی کرده است: “به قلم هوکوسای که نامش را به اییتسو تغییر داده است”.

نقاشی موج بزرگ هوکوسای
سبک هنری هوکوسای در نقاشی موج عظیم کاناگاوا و دیگر آثارش
کاتسوشیکا هوکوسائی در سال ۱۶۶۰ در توکیوی ژاپن متولد شد. او در طول زندگی هنری خود بیش از ۳۰ بار نام خود را عوض کرد و در نهایت در سال ۱۷۹۷ نام هوکوسای را برای خود برگزید. این هنرمند قبل از خلق مجموعه نقاشی کوه فوجی به مدت ۶۰ سال بود که نقاشی می‌کرد. او نقاشی را از ۶ سالگی شروع کرد و در ۱۴ سالگی زیر نظر استادان مختلف به فراگیری تکنیک‌های مختلف پرداخت.

هوکوسای در این مدت از طریق نقاشی‌های اروپایی که توسط بازرگانان به ژاپن آورده می‌شدند، با اصول هنری غربی آشنا شد و به شدت تحت تاثیر آنها قرار گرفت. یکی از ویژگی‌های مهم این آثار هنری هوکوسای که او را شیفته خود کرد، نماهای دوردست و استفاده از قوانین پرسپکتیو در نقاشی بود. وی با الهام از این آثار در بیشتر نقاشی‌هایش به ویژه نقاشی موج عظیم کاناگاوا، فضاها را وسیع و فراخ  ترسیم کرده و از رنگ آبی نیلی تیره‌ای که در آن زمان تنها در اختیار اروپاییان بود بهره برده است.

این هنرمند علاقه زیادی به زوایای مورب، کنتراست فضاهای دور و نزدیک و همچنین تضاد میان عناصر طبیعی و مصنوعی داشت. در نقاشی موج بزرگ کاناگاوا، نیز نمادهای طبیعی چون امواج دریا و کوه فوجی در کنار قایق‌های ساخته دست ماهیگیران ترسیم شده‌اند. عمق تصویر بسیار زیاد است و اجزای اصلی آن چون کوه و موج در ترکیب‌بندی با چیدمانی خاص و به دور از هم در پیش‌ زمینه و پس‌ زمینه سامان یافته‌اند. به عبارت دیگر نقاشی موج بزرگ اثری تلفیقی از قواعد طبیعت‌پردازانه اروپایی و سنت‌های هنری شرق است.

چرا نقاشی موج عظیم کاناگاوا تا به این اندازه اهمیت دارد؟
کوه فوجی مرتف ترین کوه ژاپن محسوب می‌شود و به دلیل اهمیت مذهبی که دارد از دیرباز جایگاهی والا و مقدس در میان مردم این سرزمین داشته است. علاقه و شیفتگی هنرمندان ژاپنی به این کوه و خلق مجموعه نقاشی‌های مختلف از آن به قدری زیاد است که نام آن با هنر و فرهنگ ژاپن گره خورده و هر زمان اسمی از فوجی به میان می‌آید یاد نقاشی‌ کوه فوجی ژاپن زنده می‌شود.

تاکنون بیش از ۸۰۰۰ نسخه از کلیشه اصلی موج بزرگ چاپ شده است، اما اخیرا با شکستن کلیشه و پایین آمدن کیفیت نسخه‌های جدید، آثار قبلی و قدیمی‌ با قیمتی بسیار بالاتر به فروش می‌رسند. امروزه نسخه‌های اصیل و با کیفیت این نقاشی چاپی در مجموعه‌های بزرگ دنیا چون موزه توکیو، موزه متروپولیتن، موزه بریتانیا و خانه کلود مونه نگهداری و نمایش داده می‌شوند.

نقاشی موج بزرگ هوکوسای
سبک چاپی باسمه چوبی یا اوکی‌ یوئه در نقاشی موج عظیم کاناگاوا هوکوسای 
اوکی یوئه یکی از سبک‌های چاپی ژاپن است که در قرن ۱۶ و ۱۷ میلادی بوجود آمد، این سبک ریشه در فرهنگ مردم این سرزمین دارد. پیش از این نقاشی‌های ژاپن بیشتر در خدمت دربار و افراد ثروتمند بود، اما در این دوران هنرمندان سعی کردند تا با روش چاپ، نقاشی‌هایی در تعداد بالا و در نتیجه قیمت پایین خلق کنند تا مردم عادی نیز بتوانند از آنها بهره‌مند شوند.
بنابراین هدف اصلی این شیوه ارضای ذوق عامه بود و اغلب مردم عادی در زندگی روزمره و بازیگران تئاتر کابوکی، دستمایه خلق آثار اوکی یوئه می‌شدند. بعدها در قرن ۱۹ میلادی این نسخه‌های چاپی به اروپا راه یافتند و الهام‌بخش هنرمندان بزرگی چون ون گوگ و گوگن شدند.
در این شیوه که درواقع همان چاپ با کلیشه چوبی است، نخست طرح مورد نظر را به روش کنده‌کاری روی چوب می اندازند. آنگاه سطح آن را به مرکب مخصوص آغشته کرده و کاغذ را با فشار زیاد روی آن قرار می‌دهند. بدین ترتیب تصویر بر روی کاغذ منتقل می‌شود.
سبک چاپی باسمه چوبی یا اوکی‌ یوئه در ابتدا تنها با رنگ‌های سیاه و سفید انجام می‌شد. اما بعدها روش‌هایی برای تولید نسخه‌های رنگی به وجود آمد. بدین ترتیب که برای رنگ هر قسمت، کلیشه چوبی جداگانه‌ای تهیه و آغشته به رنگ مورد نظر می‌شد و با دقت بسیار زیاد بر روی خطوط سیاه سطح قبلی قرار می‌گرفت.

در این میان به جز هوکوسای، هنرمندان مشهور دیگری چون «هیروشیگه»، «کونی یوشی» و غیره نیز در خلق آثارشان از تکنیک سبک چاپی باسمه چوبی یا اوکی‌یوئه استفاده کردند. این نوع نگاه در نقاشی موج عظیم کاناگاوا هوکوسای کاملا مشخص است. شاید برایتان جالب باشد که بدانید این تغییر در عناصر مورد استفاده در لوح‌ های چاپی، هم در توسعه اوکی‌ یوئه‌ها و هم زندگی هوکوسای تاثیر بسیار زیادی گذاشت.

“تمامی محتوا مندرج در سایت متعلق به رسانه ریتم آهنگ می باشد و هرگونه کپی برداری با ذکر منبع بلامانع است.”